Otobong Nkanga is een all-round kunstenaar die tekeningen, installaties, foto’s, beeldhouwwerken en performances maakt.
In haar werk onderzoekt Nkanga "de sociale en topografische relaties met onze alledaagse leefomgeving". Met ander woorden, ze is een politiek en sociaal betrokken soort kunstenaar voor wie "schoonheid" geen criterium is, ook "kunst om de kunst" het "uitdrukken van een gevoel" (allemaal definities van kunst die vele mensen nog hanteren).
Het werk van Otobong Nkanga exploreert het ontginnen van grondstoffen, het bouwen van steden en over migratie- en exportroutes. Ze schildert figuren en materialen die uiteenvallen in kleurrijke bouwstenen. “Mijn kunst is geen vorm van meningsuiting”, vertelt Nkanga (in De Morgen van 5 februari 2019). “Het werk is altijd een onderzoeksproject. Waarom ziet dit er op deze manier uit? Hoe kwam dat hier terecht? Als kunstenaar hoop je dat je een reactie van vragen ontketent, maar je geeft geen sluitend antwoord.”
Op die manier gaat haar werk over globalisering, kolonialisering en hoe we daarmee omgaan. Ze werkt met olie, ertsen, noten - materialen die uit Afrika meegenomen worden om de Westerse rijkdom te creëren.
“Van het papier waarop je schrijft tot het hemd dat jij draagt, en de keuken waarin ik sta: elk materiaal dat ik gebruik, is gemaakt uit wat eerst elders werd geëxtraheerd”, vertelt ze. “Hier in Europa worden die verwerkingsplaatsen vooral uit het zicht geweerd. Op de plaats waar ik opgroeide, Nigeria, zijn die gaten in het landschap net erg zichtbaar. Ze vervormen het land én de gemeenschap: kap een boom, en de mensen verzamelen zich er niet meer rond, de vogels zitten niet meer op de takken en de wind breekt niet meer op dezelfde wijze. Als je een hemd van H&M ziet, dan associeer je dat met een groot bedrijf, niet met de plaats waar het materiaal vandaan komt.” (Nog steeds uit De Morgen).
Uit het juryverslag van de Ultima:
"Otobong Nkanga vertrekt in haar werk steeds vanuit het tekenen, en vindt al snel andere vormen in de meest uiteenlopende media van performance
tot foto- en videowerk en textiel. Eén van de centrale thema’s in haar oeuvre is transformatie. Niet alleen transformatie van onszelf en hoe we daar mee omgaan, maar ook de processen die materialen en landschappen ondergaan. Otobong Nkanga vertrekt vanuit het gegeven dat alles met elkaar verbonden is en dat dus het perspectief hoe men de dingen benadert essentieel is. Door het gebruik van diverse materialen, autobiografische en collectieve verhalen, maar evengoed door geologisch onderzoek als chemische processen, toont Otobong Nkanga de veranderingen die plaatsvinden in onze tijd, zowel als de actuele onderwerpen en uitdagingen van onze samenleving.
De jury is niet enkel enthousiast over het indrukwekkende internationale parcours dat deze kunstenaar aflegt, maar ook over de manier waarop ze dit traject steeds opnieuw weet te verankeren in een lokale specificiteit.
Door zich telkens vertrouwde voorwerpen en nijverheidsvormen toe te eigenen en deze aan te passen of samen te brengen in onverwachte constellaties - van textiel over zeepproductie tot metaalbewerking - toetst ze hun eigenheid dan wel uitwisselbaarheid. Het gaat daarbij vaak om voorwerpen die gebruikt worden om een begrenzing of juist een verbinding te materialiseren (hekwerken, muren, stratificatielagen, barrières …) en
die tegelijk dicht bij hun natuurlijke grondstoffen blijven (oliën en boters, ertsen, metalen, mineralen …). Zo verbeeldt ze op een krachtige wijze de risico’s én mogelijkheden van verval, weerstand, revitalisatie, infiltratie, verweven, verwringen en aantasten.
Ook de manier waarop Nkanga die heldere analyse van de eigen tijd combineert met een bijzondere sensibiliteit maakt indruk. Dat doet ze door grote verhalen voortdurend te toetsen aan eigen observaties, herinneringen en lokale geschiedenissen. De kunstenaar verbindt het lichaam met het landschap in een wederzijdse afhankelijkheid, als lotgenoten in staat tot verwonden en littekenvorming. Ze doet hetzelfde met onze zintuigen: geuren, texturen en kleuren raken verstrengeld met een complex web van gedachten. Door het persoonlijke te verbinden met maatschappelijke uitdagingen en pijnpunten, het publieke aan het private, maakt ze de vragen onontkoombaar. Door ze ook in de vorm van interactieve performances te delen met het
publiek, buigt ze een artistieke monoloog om tot een veelstemmig gesprek."
Ik heb het er een beetje moeilijk mee om foto's te tonen. Nog meer dan bij vorige kunstenaars heb ik het gevoel dat dit werk gezien, beleefd moet worden. Niet voor niets zijn veel van haar werken performances.
Dit wandtapijt "Infinite Yield" maakte ze in het kader van haar tentoonstelling IN SITU in het M HKA (2016). Ze vertrok daarbij van haar tekeningen die ze op grote schaal uitwerkt. Het werk thematiseert de natuurlijke rijkdom van de aarde (aanwezig in Afrika) en de ontginning ervan (door Westerse bedrijven en landen) onder invloed van vraag en aanbod in een geglobaliseerde wereld. Nkanga wil de relaties blootleggen tussen het landschap, de mens en arbeid. De kunstenares kaart niet alleen situaties aan, maar doet ook actieve voorstellen om over hedendaagse problemen na te denken. Zo onderzoekt ze de mogelijkheid om de putten van verlaten mijnen te herinterpreteren als ondergrondse monumenten. De wandtapijten werden door Nkanga ontworpen voor de puntzaal en in het TextielLab van het TextielMuseum in Tilburg gemaakt.
Hieronder: een ensemble van 4 acrylschilderijen.
De verwijzingen zijn duidelijk.
Hieronder: Ruined House. Ze schrijft: "I was sitting on a high wooden chair with a ladder on the edge of the roof of the old manorial house 'La Casa del Coroneles' in Fuerteventura. I observed the landscape and photographed at certain intervals three prominent features in the scenery: the mountain, a palm tree and the old ruined house with the cluster of palm trees. A printer connected to the camera printed out postcard format images of my observations. These photographs (a total of 340) were signed, numbered and then given out to the public. Each image of the three structures had slight differences due to the changing light, cars passing by, moving clouds and changing wind direction during the time the photographs were taken."
Ik zou zeggen - iemand om te volgen ...
Bronnen:
Reacties
Een reactie posten